Λειψυδρία, ανομβρία και ξηρασία! Τρεις έννοιες που έχουν μπει στη ζωή μας για τα καλά, αλλάζουν τον πρωτογενή τομέα και τη σκέψη των καλλιεργητών οι οποίοι προσαρμόζονται προκειμένου να επιβιώσουν.
Ιδιαίτερο πρόβλημα υπάρχει σε μεγάλες Περιφέρειες που είναι κατεξοχήν αγροτικές, όπως η Θεσσαλία και η Κρήτη, με τους ανθρώπους του πρωτογενούς τομέα να αποτελούν τον βασικό κορμό του τοπικού πληθυσμού.
Ένα από τα πιο ενδεικτικά στοιχεία των μεταβολών που λαμβάνουν χώρα είναι ότι η απώλεια περίπου 28 δισ. ευρώ κατά ετήσιο μέσον όρο στον πρωτογενή τομέα της Ε.Ε. συνέβη λόγω της κλιματικής αλλαγής. Περιοχές όπως η Καρδίτσα έχουν μεγάλο πρόβλημα με τις ποτιστικές καλλιέργειες, όπως η τομάτα, το αγγούρι ή το βαμβάκι, καθώς ο ΤΟΕΒ Σοφάδων – Σμοκόβου αποφάσισε να μη διαθέσει καθόλου αρδευτικό νερό, γιατί όπως ανακοινώθηκε η στάθμη βρίσκεται κάτω από το όριο ασφαλείας. Μάλιστα αγρότες της περιοχής έχουν καταγγείλλει ότι αυτή η τακτική δημιουργεί παραγωγούς δυο ταχυτήτων, καθώς το νερό διοχετεύεται στο εσωτερικό σύστημα και όχι στις καλλιέργειες.
Ακόμα, ο ΤΟΕΒ Ενιπέα – Φαρσάλων δίνει αρδευτικό νερό σε περίπου 1000 καλλιεργητές, καθώς διαχειρίζεται το νέρο της λίμνης Σμοκόβου, αλλά και 200 γεωτρήσεις. Επιπρόσθετα, υπάρχουν και 2.500 ιδιωτικές γεωτρήσεις. Το ύψος της τιμής για το νερό από το δημόσιο δίκτυο ανέρχεται στα 70€ το στρέμμα, ενώ ο παραγωγός που χρησιμοποιεί γεώτρηση πληρώνει το ρεύμα της αντλίας, με το κόστος παραγωγής να είναι μόνιμο θέμα συζήτησης στα καφενεία και τα χωριά της περιοχής.
Θεσσαλοί αγρότες που γνωρίζουν ότι οι ποτιστικές καλλιέργειες με λιγότερο πότισμα θα έχουν ως αποτέλεσμα συρρικνωμένη παραγωγή και άρα λιγότερο κέρδος, προσανατολίζονται στο πέρασμα ξηρικών ή άλλων ανθεκτικών καλλιεργειών όπως τα σιτηρά παντός είδους, η ελιά, το αμπέλι, το χαμομήλι και το αλεξανδρινό τριφύλλι.
Παραπλήσια είναι τα προβλήματα και στην άλλη μεγάλη αγροτική Περιφέρεια της Ελλάδας, την Κρήτη. Άλλωστε δεν έχει περάσει πολύς καιρός που ο ΤΟΕΒ Φανερωμένης στο Δήμο Φαιστού ενημέρωσε τους αγρότες ότι αρδευτικό νερό για τομάτες και αγγούρια δεν υπάρχει και πως θα διατεθεί τόσο ώστε να γλιτώσουν η ελιά και το αμπέλι που είναι πολυετείς καλλιέργειες. Αντίστοιχη προειδοποίηση είχε εκδώσει και ο Δήμος Γόρτυνας ο οποίος ανακοίνωσε ότι δεν μπορεί πλέον να υποστηρίξει την καλλιέργεια κηπευτικών, καλώντας τους αγρότες «να αρδεύουν με σύνεση».
Τα συμφέροντα, η ΔΕΗ να ναι καλά και το νερό… νεράκι για τον αγρότη
Μέχρι στιγμής το ΥΠΑΑΤ προσπαθεί να διαχειριστεί το θέμα βάζοντας στο στόχαστρο τη λειτουργία ΤΟΕΒ-ΓΟΕΒ, ενώ πρόσφατα ανακοίνωσε «μοντέλο ΟΔΥΘ» στις 13 Περιφέρειες της χώρας. Δηλαδή από εδώ και μπρος η διαχείριση των υδάτινων πόρων περνά σε κεντρικούς φορείς οι οποίοι θα τελούν υπό τις οδηγίες της Περιφέρειας, υιοθετώντας την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης που τα τελευταία χρόνια «χτίζει» τη «γαλάζια πολιτική» που θα σημάνει νέα μέτρα σε βάρος των αγροτών. Μάλιστα προκειμένου να στηριχθεί αυτή η πολιτική πλασάρεται ως «επένδυση στην ανθεκτικότητα», ξεχνώντας το μεγάλο φιάσκο που κάποτε διαφήμιζαν στους αγρότες οι κυβερνήσεις και η Ε.Ε. με τη λεγόμενη αναδιάρθρωση των καλλιεργειών η οποία κατέληξε να αντικαθιστούν οι άνθρωποι το μαλακό σιτάρι με λεβάντα, μένοντας απλήρωτοι τουλάχιστον δυο χρόνια με το λουλούδι να μαραζώνει στις αποθήκες τους.
Ωστόσο, η μεγάλη αλήθεια είναι ότι οι υδάτινοι πόροι εκτός από την κλιματική αλλαγή που σίγουρα επηρεάζει, μεγάλο εχθρό έχουν και την ιδιωτικοποίηση, με το «μοντέλο ΟΔΥΘ» να γίνεται πιλότος για όλη τη χώρα. Μέσα από αυτό θα ανοίξει η κερκόπορτα για συμμετοχή ιδιωτών στη διαχείριση υδάτινων πόρων, οι οποίοι φυσικά δε θα σκεφτούν τον αγρότη, αλλά θα πριμοδοτήσουν τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα που πάντα λειτουργούν σε βάρος της ποιότητας της παραγωγής.
Απόδειξη για αυτό είναι το πρόσφατο παράδειγμα της ιδιωτικοποιημένης ΔΕΗ που αφήνει χωρίς νερό χιλιάδες στρέμματα στη Μακεδονία, «στεγνώνει» έναν από τους μεγαλύτερους κάμπους κοντά στα σύνορα προκειμένου να πάει το νερό στα υδροηλεκτρικά φράγματα. Άρα όπου χώνουν τη μύτη τους τα μεγάλα συμφέροντα προκειμένου να κερδίσουν από κάθε αγαθό, ο πρωτογενής τομέας πρέπει να παίρνει το μήνυμα ότι οι εξελίξεις που έρχονται είναι αρνητικές και να δράσει ανάλογα.
