Σε επιφυλακή οι κτηνιατρικές Αρχές – Οι επιστήμονες διαβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχουν στοιχεία πως μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο
Μετά την πανώλη και την ευλογιά των μικρών μηρυκαστικών, τη χώρα μας απειλεί πλέον και η γρίπη των πτηνών H5N1, η οποία ήδη έχει εμφανιστεί στη γειτονική Βουλγαρία.
- Του Μπάμπη Νικολόπουλου
Οι αρμόδιες κτηνιατρικές υπηρεσίες και ο ΕΟΔΥ έχουν τεθεί σε επιφυλακή προκειμένου να εφαρμόσουν, όταν αυτό κριθεί σκόπιμο, τα απαραίτητα πρωτόκολλα και τις απαγορεύσεις, ενώ οι επιστήμονες διαβεβαιώνουν ότι δεν πρέπει να υπάρξει ανησυχία, καθώς δεν υφίστανται στοιχεία ότι μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο – θεωρείται μόνο ζωονόσος.
Οι ειδικοί επιμένουν ότι δεν κινδυνεύουμε από την τροφική αλυσίδα, ενώ υπάρχει θεραπεία σε περίπτωση που ένας άνθρωπος μολυνθεί από τον ιό. Σε κάθε περίπτωση, είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι υπάρχει εμβόλιο για τη νόσο, το οποίο μάλιστα έχει λάβει ειδική έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, τον ΕΜΑ. Επιπλέον, το θέμα του εμβολίου έχει συζητηθεί στην Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, και τα μέλη της έχουν καταλήξει στις ομάδες που πρέπει να εμβολιαστούν με προτεραιότητα, καθώς και στο πώς η Ελλάδα θα συμμετάσχει στην κοινή προμήθεια εμβολίων σε όλη την Ε.Ε. Προς το παρόν, κρίνεται απαραίτητο να λαμβάνονται τα μέτρα βιοασφάλειας στις εκτροφές πουλερικών (οικόσιτες και συστηματικές), για την αποφυγή μετάδοσης του ιού από τα άγρια πτηνά στα εκτρεφόμενα.
Πώς εκδηλώνεται και γιατί πρέπει να δηλώνεται άμεσα
Η ασθένεια στα πτηνά εκδηλώνεται με δύο μορφές: η μία (χαμηλής παθογονικότητας γρίπη των πτηνών) προκαλεί μέτριας βαρύτητας νόσηση, που εμφανίζεται με πτερόρροια, μείωση της ωοτοκίας και ήπια αναπνευστικά συμπτώματα. Μερικές φορές, είναι πιθανό τα πτηνά να μη νοσούν παρότι είναι μολυσμένα. Η δεύτερη μορφή (υψηλής παθογονικότητας γρίπη των πτηνών) είναι πολύ μεταδοτική και χαρακτηρίζεται από αιφνίδιους θανάτους, έντονα αναπνευστικά συμπτώματα, οίδημα του προσώπου και κυάνωση των λειριών και καλλαίων.
Η θνησιμότητα μπορεί να ανέλθει και στο 100%. Eίναι νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης και σε οποιαδήποτε υποψία του -π.χ. αυξημένη νοσηρότητα ή θνησιμότητα πουλερικών ή άλλων πτηνών σε αιχμαλωσία ή άγριων πτηνών- πρέπει να ενημερώνονται άμεσα οι κτηνιατρικές Αρχές. Οι διεθνείς οργανισμοί, όπως η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO), το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) και η Παγκόσμια Οργάνωση για την Υγεία των Ζώων (WOAH), καλούν τις χώρες να ενισχύσουν τα κτηνιατρικά μέτρα βιοασφάλειας, να παρακολουθούν και να αναφέρουν έγκαιρα τις λοιμώξεις σε ζώα και ανθρώπους.
Τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται στις εκτροφές
Στις οικόσιτες εκτροφές πουλερικών, τα μέτρα βιοασφάλειας περιλαμβάνουν:
-τη διατήρηση των πουλερικών σε κλειστούς, περιφραγμένους χώρους,
-την κάλυψη των ανοιγμάτων των ορνιθώνων με σήτες, δίχτυα ή άλλα κατάλληλα προστατευτικά καλύμματα.
-τον διαχωρισμό της εκτροφής νησσών και χηνών από άλλα πουλερικά,
-τον καλό καθαρισμό του περιβάλλοντος χώρου, ώστε να μην υπάρχουν σπόροι και νερά που να προσελκύουν τυχόν μολυσμένα άγρια πτηνά,
-τη μη απόρριψη νεκρών πτηνών στο ύπαιθρο,
-τον καθαρισμό και την αντισηψία των χεριών των ατόμων που ασχολούνται με τη φροντίδα των πουλερικών.
Στις συστηματικές εκτροφές
-τη διατήρηση των πουλερικών σε κλειστές εγκαταστάσεις, στο μέτρο του δυνατού και ανάλογα με τον τύπο της εκτροφής,
-την περίφραξη των πτηνοτροφικών εγκαταστάσεων,
-την ελαχιστοποίηση του αριθμού των οχημάτων που εισέρχονται εντός της εκμετάλλευσης.
-την απολύμανση θαλάμων και εξοπλισμού,
-τον περιορισμό προσβασιμότητας των κτιρίων και χώρων όπου διαβιούν τα πουλερικά,
-την εφαρμογή συστηματικών προγραμμάτων εντομοκτονιών και μυοκτονιών,
-τον διαχωρισμό καθαρής και ακάθαρτης ζώνης στο πτηνοτροφείο,
-τη διεξαγωγή πλήρων και λεπτομερών καταγραφών σχετικά με την θνησιμότητα, τη διάγνωση ασθενειών,
-την άμεση απομάκρυνση των ασθενών και νεκρών από τους θαλάμους.
Ολα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τη νόσο
Ηγρίπη των πτηνών είναι ιογενής, μεταδοτική νόσος των πτηνών που προκαλείται από τον ιό της γρίπης τύπου Α. Ο τύπος Α του ιού της γρίπης διαφοροποιείται περαιτέρω σε υπότυπους ανάλογα με τους συνδυασμούς δύο πρωτεϊνών (Η και Ν) της επιφάνειάς του. Στα πτηνά μπορεί να ανευρεθούν όλοι οι γνωστοί συνδυασμοί, ωστόσο όταν μιλάμε για «ιούς της γρίπης των πτηνών» αναφερόμαστε σε εκείνους τους υπότυπους του ιού της γρίπης τύπου Α που απαντώνται συχνότερα στα πτηνά και μπορούν να προκαλέσουν νόσο σε αυτά.
Κάποιοι από τους εν λόγω υπότυπους (π.χ. Η5Ν1, Η7Ν7 κ.λπ.) λιγότερο συχνά μπορούν να προσβάλουν τους χοίρους και ακόμα σπανιότερα τους ανθρώπους ή άλλα θηλαστικά, κάτι που δεν ισχύει όμως για τον υπότυπο Η5Ν8, που προς το παρόν εντοπίζεται αποκλειστικά στα πτηνά. Ολα τα είδη πτηνών μπορούν να νοσήσουν, αλλά τα εκτρεφόμενα πουλερικά, κυρίως ινδόρνιθες, νήσσες, χήνες και όρνιθες, είναι τα πιο ευαίσθητα. Τα άγρια πτηνά και ιδιαίτερα τα υδρόβια (αγριόπαπιες, αγριόχηνες, κύκνοι κλπ) φιλοξενούν και απεκκρίνουν τους ιούς της γρίπης τύπου Α χωρίς τις περισσότερες φορές να νοσούν.
Από τα πουλερικά πιο ευάλωτα είναι εκείνα που διαβιούν σε ανοικτού τύπου εκτροφές (χωρική πτηνοτροφία, ελευθέρας βοσκής και βιολογική εκτροφή). Τα πουλερικά που εκτρέφονται σε αποκλειστικά κλειστού τύπου εγκαταστάσεις μολύνονται όταν τα μέτρα βιοασφάλειας είναι ανεπαρκή. Τα υγιή πτηνά μολύνονται είτε άμεσα, κατά την απευθείας επαφή με μολυσμένα ή άλλα ασθενή πτηνά είτε έμμεσα, ερχόμενα σε επαφή με μολυσμένα αντικείμενα (σκεύη, νερό, στρωμνή, τροφές, κ.λπ.). Η ασθένεια στα πτηνά εκδηλώνεται με δύο μορφές. Η μία (χαμηλής παθογονικότητας γρίπη των πτηνών) προκαλεί μέτριας βαρύτητας νόσηση που μπορεί να εμφανίζεται με πτερόρροια, μείωση της ωοτοκίας και ήπια αναπνευστικά συμπτώματα.
Μερικές φορές, είναι πιθανό τα πτηνά να μη νοσούν παρότι είναι μολυσμένα. Η δεύτερη μορφή (υψηλής παθογονικότητας γρίπη των πτηνών) είναι πολύ μεταδοτική και χαρακτηρίζεται από αιφνίδιους θανάτους, έντονα αναπνευστικά συμπτώματα, οίδημα του προσώπου και κυάνωση των λειριών και καλλαίων. Η θνησιμότητα μπορεί να ανέλθει και στο 100%. Eίναι νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης και σε οποιαδήποτε υποψία του, π.χ. αυξημένη νοσηρότητα ή θνησιμότητα πουλερικών ή άλλων πτηνών σε αιχμαλωσία ή άγριων πτηνών, πρέπει να ενημερώνονται άμεσα οι κτηνιατρικές Αρχές.
Σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του προβλήματος είναι η βιοασφάλεια δηλαδή το σύνολο των διαχειριστικών και φυσικών μέτρων τα οποία αποσκοπούν στη μείωση του κινδύνου εισαγωγής, ανάπτυξης και διασποράς παθογόνων παραγόντων από, προς και εντός ενός ζωικού πληθυσμού ή μίας εκτροφής, περιοχής, μέσων μεταφοράς ή οποιασδήποτε άλλης εγκατάστασης και τοποθεσίας. Ειδικά στην περίπτωση της γρίπης των πτηνών, η συστηματική τήρηση μέτρων βιοασφάλειας είναι ζωτικής σημασίας, αν ληφθεί υπόψη η ταχύτητα μετάδοσής του ιού, και το μέγεθος των οικονομικών επιπτώσεων.
SOS και για τους κυνηγούς
Την προσοχή των κυνηγών εφιστούν οι Αρχές, καθώς έρχονται σε επαφή με άγρια πτηνά.
Αυτοί θα πρέπει:
-να τηρούν αυστηρά τα μέτρα ατομικής υγιεινής κατά τον καθαρισμό, την προετοιμασία και το μαγείρεμα πτερωτών θηραμάτων,
-να καθαρίζουν και να απολυμαίνουν τα οχήματα και τον κυνηγετικό τους εξοπλισμό (ενδύματα, υποδήματα κ.λπ.), προκειμένου να αποφευχθεί η διασπορά ιών της γρίπης των πτηνών από τα άγρια πτηνά στα πουλερικά,
-να μη σιτίζουν πουλερικά ή κατοικίδια (σκύλους, γάτες) με ωμά πτερωτά θηράματα ή υπολείμματα αυτών,
-να μην απορρίπτουν στο ύπαιθρο πτώματα ή υπολείμματα άγριων πτηνών.
