Επαγγελματίες και ιδιοκτήτες αγροτουριστικών επιχειρήσεων περιγράφουν την ελληνική πραγματικότητα σε έναν τομέα που αρχίζει να κερδίζει το ενδιαφέρον επισκεπτών
ΤΟΥ ΧΡΥΣΌΣΤΟΜΟΥ ΤΡΊΜΜΗ
H Eλλάδα περηφανεύεται εδώ και αρκετές δεκαετίες ότι διαθέτει Τουρισμό και ότι αυτός αποτελεί τη βαριά βιομηχανία στήριξης της ελληνικής οικονομίας. Tο πόσο όμως η χώρα έχει εκμεταλλευτεί όλες τις εκφάνσεις του αποτελεί το θέμα μίας μεγάλης συζήτησης, καθώς πέρα από τα νησιά, τις παραλίες και γενικότερα το καλοκαίρι, ίσως και τον θρησκευτικό τουρισμό, παραμένει διφορούμενο το αν έχει ανοιχτεί σε όλη τη γκάμα, έστω και αν κάποιες μορφές, όπως ο Αγροτουρισμός παρουσιάζουν άνοδο τα τελευταία χρόνια.
Υπάρχει μία γενικότερη παγκόσμια τάση οι ταξιδιώτες πλέον ν’ αναζητούν εμπειρίες αυθεντικές, βιώσιμες και μακριά από τον μαζικό τουρισμό, με τον Αγροτουρισμό στην Ελλάδα ν’ αναδεικνύεται ως μια ιδιαίτερη εναλλακτική μορφή φιλοξενίας. Όλο και περισσότερες μικρές μονάδες προσφέρουν στους επισκέπτες συνδυασμό διαμονής σε παραδοσιακά καταλύματα, συμμετοχής σε αγροτικές εργασίες, γευσιγνωσίες τοπικών προϊόντων και επαφής με τον πολιτισμό της εκάστοτε περιοχής. Βέβαια, όπως σημειώνει στον «Έ.Α.» ο ιδιοκτήτης του κτήματος «Αμφίκαια» Φαίδων Μώρος, έχουν «βαφτιστεί» πολλοί ξενώνες ως αγροτουριστικοί χωρίς να είναι. «Εμείς, έχοντας εξετάσει πώς λειτουργούσε ο αγροτουρισμός στην Ιταλία, συνειδητά πχ δεν έχουμε καν τηλεοράσεις στους ξενώνες και όλα τα υλικά είναι φιλικά προς το περιβάλλον» σημειώνει, με το κτήμα να λειτουργεί ως αγροτουριστική μονάδα από το 2000. «Ήταν ιδέα του πατέρα μου που ήθελε να επιστρέψει στις ρίζες του. Ξεκίνησε με κάποιες αγροτικές δραστηριότητες που δεν πηγαίναν και τόσο καλά, επομένως στραφήκαμε στον αγροτουρισμό» επισημαίνει.
Ο κ. Μώρος σημειώνει ότι ακόμη και το 2000 οι Έλληνες δεν ήξεραν τι σημαίνει ουσιαστικά ο Αγροτουρισμός. «Πλέον δείχνουν να ξέρουν κάτι περισσότερο. Γενικά ο τουρισμός έχει μέλλον και ο αγροτουρισμός. Στην ουσία το ξενοδοχειακό κομμάτι δίνει τα περισσότερα έσοδα. Επομένως συνδυάζοντας και τα δύο με σωστή μορφή και λογική, μπορεί να γίνει κάτι. Η ΕΕ μέσω προγραμμάτων έχει στηρίξει. Και το 2000 ήταν μέσω Leader και το 2005 από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Σκεφτείτε ότι υπολόγιζαν το 2005 να γίνουν 50 πρότυπα αγροκτήματα, κατατέθηκαν 2 αιτήσεις και η μία ήταν η δική μου που υλοποιήθηκε» σχολιάζει σχετικά.
Στην «Αμφίκαια» οι επισκέπτες αλλά και οι διαμένοντες κάθε πρωί και απόγευμα μπορούν να συμμετέχουν στη φροντίδα των ζώων. «Κάνουμε μία προσπάθεια διάσωσης των ελληνικών φυλών αλόγων. Έχουμε 15 αλογάκια και άλλα οικόσιτα» περιγράφει. Αυτό όμως που παρουσιάζει ενδιαφέρον και που επισημαίνει και ο κ. Μώρος είναι ότι πολλοί επισκέπτες δεν ξέρουν καν αρχικά πώς μοιάζουν τα οικόσιτα ζώα!
Φύση, γεύσεις και πολιτισμός
Ο αγροτουρισμός δεν περιορίζεται μόνο στην ψυχαγωγία. Όπως σημειώνουν αρκετοί επαγγελματίες του κλάδου μπορεί ν’ αποτελέσει μοχλό στήριξης της τοπικής οικονομίας, δίνει κίνητρο για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και δημιουργεί προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης για τις αγροτικές κοινότητες. Κάπως έτσι περιγράφει και τις δραστηριότητες στο Κτήμα Μπέλλου, στην περιοχή Άγιος Δημήτριος ανάμεσα στη δυτική πλευρά του Ολύμπου και τα Πιέρια Όρη, η Α. Μπέλλου, με τον πατέρα της, να έχει την αρχική ιδέα για τη δημιουργία μίας αγροτουριστικής μονάδας σε κτήμα που ανήκει στην οικογένεια από το μακρινό 1860.
«Ο πατέρας μου είχε την επιθυμία να προσφέρει στην περιοχή και να δώσει μία εναλλακτική πρόταση για το σημείο ανάμεσα στον Όλυμπο και τα Πιέρια Όρη, όντας πολύ όμορφο όχι όμως τόσο τουριστικό όσο τα παραθαλάσσια μέρη. Λόγω τοποθεσίας πάντως προσπαθούμε να συνδυάζουμε τη φύση με τον πολιτισμό πολλές φορές, για να παίρνουν οι επισκέπτες μία σφραγίδα του τόπου πιο ολιστική» σημειώνει η κα Μπέλλου, με τις δραστηριότητες να συνδυάζονται και ν’ αφορούν τη φύση όσο και άλλα στοιχεία. «Έχουμε φιλοξενία κυψελών μέλισσας και κάνουμε δραστηριότητες για εισαγωγή στη μελισσοκομία, γευσιγνωσία μελιού, επισκέψεις στις κυψέλες. Επίσης έχουμε γευσιγνωσία βοτάνων, όπως τσαγιού του βουνού και άλλων ποικιλιών. Το τσάι του βουνοί τόσο γνωστό αλλά ο κόσμος δεν γνωρίζει πολλά γι’ αυτό. Είναι και φυσικό βέβαια κάποιοι επισκέπτες να μην γνωρίζουν πολλά πράγματα από την αγροτική ζωή» περιγράφει μεταξύ άλλων.
Η ίδια πάντως βλέπει ότι όσο η εποχή του ίντερνετ εμβαθύνει, οι Έλληνες είναι ακόμη πιο ενημερωμένοι έχοντας περισσότερες προσλαμβάνουσες διαδικτυακά, και ασχολούνται πολύ περισσότερο με τον αγροτουρισμό, κάτι που θέλουν και για τα παιδιά τους ιδιαίτερα. «Οπότε είναι αισιόδοξα τα μηνύματα. Βλέπουμε βέβαια να γίνονται προσπάθειες στήριξης από φορείς, όπως το ξενοδοχειακό επιμελητήριο, τον οργανισμό Τουρισμού. Για την Ελλάδα βέβαια είναι μία σχετικά νέα τάση, οπότε όλοι μπαίνουν σταδιακά σ’ αυτό» συμπληρώνει επίσης.
«Θέλει μία εξειδίκευση στον τομέα»
Παρά την ανοδική πορεία, ο αγροτουρισμός στην Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις, όπως η απουσία ενός ακόμη πιο σαφούς θεσμικού πλαισίου. Στις δυσκολίες που αντιμετώπισε για να στήσει το «Cherry Farm» στέκεται μεταξύ άλλων και η Σουζάν Φωκαεύς, στην περιοχή της Αχαΐας, κοντά στα Καλάβρυτα.
Έχοντας η ίδια ένα σημαντικό υπόβαθρο στη βιομηχανία του Τουρισμού ως εργαζόμενη, αποφάσισε να εκμεταλλευτεί το εξοχικό των γονιών της για να φτάσει πλέον να διαχειρίζεται ένα αγρόκτημα 40 στρεμμάτων με οικόσιτα ζώα και οπωρώνες. «Εμείς δυσκολευτήκαμε πολύ και με τον ΕΟΤ ν’ αναγνωρίσει την επιχείρηση ως αγροτουριστική, οι προδιαγραφές που ζητούνται είναι περιοριστικές. Θες να φτιάξεις κάτι παραδοσιακό και όμορφο και μπορεί να επιμείνουν αν έχει δύο κομοδίνα το κρεβάτι και αν έχει διπλό άνοιγμα. Θέλει μία εξειδίκευση στον τομέα για να δίνεται η δυνατότητα στον επιχειρηματία να δίνει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να βιώνει την αίσθηση του χωριού και μία καθημερινότητα με άλλους ρυθμούς από αυτούς της καθημερινότητας» τονίζει, ενώ υπογραμμίζει ότι δεν ήταν ούτε οικονομικά εύκολο και χρειάστηκαν πολυετείς και σταδιακές κινήσεις για να σχηματιστεί μία ολοκληρωμένη αγροτουριστική μονάδα. «Άλλο να έχεις δωμάτια δίπλα στην παραλία και άλλο να καλείσαι να συντηρήσεις ένα αγρόκτημα με καλλιέργειες και ζώα σε έκταση 40 στρεμμάτων» επισημαίνει χαρακτηριστικά, ενώ χαρακτηρίζει την έλλειψη προσωπικού είναι η μεγάλη πληγή στην επαρχία.
Γιατί όμως οι επισκέπτες ενδιαφέρονται για αγροτουριστικές εμπειρίες; Η κα Φωκαεύς εκτιμά ότι: «Θέλουν να έχουν τα παιδιά τους επαφή διά ζώσης που βλέπουν στα βιβλία και άλλοι τα έχουν παιδικές αναμνήσεις ή αναζητούν μία καινούργια εμπειρία. Επίσης, είναι ένας προορισμός για όλες τις εποχές. Είναι όλη η διαδικασία της ζωής του χωριού, ανάλογα με την εποχή πάντα».
Βέβαια οι επισκέπτες σε κάποιες περιπτώσεις δεν ξέρουν σχεδόν τίποτα από τη ζωή στο χωριό. «Σίγουρα ακούμε πολύ περίεργες ερωτήσεις, δεν ξεχωρίζουν την κατσίκα από το πρόβατο! Πολύς κόσμος έχει φοβία στα πουλερικά! Ο κόσμος έχει απομακρυνθεί επίσης από τις παραδοσιακές γεύσεις και κάποιες τους ξενίζουν. Έχουν μάθει σε μία φέτα και ένα μανούρι, ενώ άλλες παλαιότερες και πιο παραδοσιακές γεύσεις τους μοιάζουν περίεργες» καταλήγει.
«Όποιος είναι οργανωμένος και δουλεύει σωστά, δεν χάνει»
Πιο κατηγορηματικός είναι από την άλλη ο Σαράντος Κυρίος, που έφτιαξε τον ξενώνα «Αγρόκτημα» στο Λεωνίδιο Αρκαδίας, από το 2007, συνδυάζοντας τη δραστηριοποίηση σ’ αυτό με τον πρωτογενή Τομέα στον οποίο είχε ήδη ενασχόληση…
«Οι Έλληνες επί το πλείστον είναι σχεδόν άσχετοι! Δεν ξέρουν που πρέπει να πάνε για να κάνουν κάτι. δεν ξέρουν αν έχει ωριμάσει καν ένα πορτοκάλι πάνω στο δέντρο, ενώ τα παιδιά φοβούνται πχ τις κότες! Κι εμένα με έχει εκπλήξει κάπως όλο αυτό» σημειώνει, για να τονίσει πάντως ότι η αγροτική ζωή είναι μεν δύσκολη αλλά μπορεί ν’ αποδώσει.
«Όποιος είναι οργανωμένος και δουλεύει σωστά, δεν χάνει. Είναι σίγουρα δύσκολη δουλειά η αγροτική καλλιέργεια, να μην απογοητεύεται ο κόσμος. Όσο πιο καλά και καθαρά προϊόντα τόσο καλύτερα θα πάνε. Βελτιώνονται τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα, σε σχέση με αυτά που παρήγαγαν παλαιότερες γενιές που έκαναν τραγικά πράγματα…» αναφέρει μεταξύ άλλων.
Πάντως, τουλάχιστον όταν ο ίδιος ξεκίνησε την προσπάθεια, υπήρχε στήριξη όπως επισημαίνει από το πρόγραμμα ΟΠΑΧ, όμως και πάλι δεν ήταν και ό,τι πιο εύκολο να στήσει μία αγροτουριστική μονάδα όπως ο ίδιος την ονειρευόταν, παρά το ότι είχε ήδη μία δική του έκταση, 4,5 περίπου στρεμμάτων. «Για εκείνη την περίοδο ήταν αρκετές οι οικονομικές απαιτήσεις για να στηθεί το αγρόκτημα. δεν φτιάξαμε ένα κτήριο και τελειώσαμε. Κάναμε πετρόκτιστες κατοικίες, κάτι που κοστίζει σαφώς περισσότερο. Υπάρχει πάντως ενδιαφέρον από τον κόσμο που θέλει να έρχεται με τις οικογένειές τους για να δουν την αγροτική ζωή» σημειώνει, σκεπτόμενος ήδη την επέκταση και με νέες εγκαταστάσεις και με τη δεύτερη γενιά να έρχεται στο προσκήνιο για την αξιοποίηση του αγροκτήματος.
