Από την εφημερίδα Έλληνας Αγρότης που κυκλοφορεί
Κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια και θεωρείται σπουδαίο όπλο κατά της κλιματικής αλλαγής – Είναι δέντρο «λιτοδίαιτο» και ανθεκτικό, άρα ιδανικό για τα ξεροθερμικά κλίματα
ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΠΑΠΑΔΑΚΗ
Δυναμική απάντηση στην κλιματική αλλαγή θεωρείται η καλλιέργεια της χαρουπιάς στην Κρήτη, που κερδίζει διαρκώς έδαφος στις προτιμήσεις των ντόπιων, με τον κτηνίατρο-ερευνητή και πρώην πρόεδρο του Παραρτήματος Κρήτης του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Αλέκο Στεφανάκη να την προτείνει ανεπιφύλακτα.
Μιλώντας στον «Ελληνα Αγρότη» τόσο ο ίδιος όσο και ο πρωτοπόρος στην παραγωγή προϊόντων από χαρούπι, αγρότης Κωστής Καράτζης, δίνουν έμφαση στη διατροφική αξία του χαρουπιού για ανθρώπους και ζώα, αλλά και στην περιβαλλοντική αξία της χαρουπιάς, που στις αναδασώσεις δημιουργεί υπέροχα δάση μεγάλης αντοχής απέναντι στις ξηρασίες και στους καύσωνες!
«Η χαρουπιά με τον καρπό της είναι στο σύνολό της ένα ευλογημένο δέντρο. Είναι ένα δέντρο που έχει καταπληκτική συμπεριφορά στις πυρκαγιές και είναι η πρόταση για φύτευση, γιατί είναι πάρα πολύ ανθεκτικό. Παράλληλα, υποστηρίζει την προστασία των εδαφών από τη διάβρωση. Είναι λιτοδίαιτο και ανθεκτικό, άρα ιδανικό για τα ξεροθερμικά κλίματα, όπως της Κρήτης, για αυτό ευδοκιμεί και δεσπόζει εκεί» τονίζει στον «Ελληνα Αγρότη» ο Αλέκος Στεφανάκης. Και συνεχίζει λέγοντας ότι «το χαρούπι έχει τον σπόρο που είναι πολύτιμος, γιατί παράγονται βοηθητικές ύλες για τα τρόφιμα. Και ασφαλώς πολλές φορές είναι στην επιλογή της βιομηχανίας ζωοτροφών αν χρησιμοποιήσει χημικές ουσίες ή τις ιδιότητες που έχει ο σπόρος του χαρουπιού. Αυτό είναι μια επιλογή. Για αυτό βλέπετε μια διακύμανση στις τιμές στον σπόρο του χαρουπιού, ο οποίος πριν από δύο χρόνια, λόγω της πανδημίας, επειδή υπήρχε έλλειψη χημικών ουσιών, εκτοξεύτηκε».
Οι έρευνες το έχουν πιστοποιήσει
Ο Αλέκος Στεφανάκης -επί των ημερών του οποίου ο φορέας των γεωτεχνικών στην Κρήτη ήταν πραγματικά δραστήριος- συνεχίζει, αναφερόμενος στα αποτελέσματα συγκεκριμένων κτηνιατρικών ερευνών.
«Σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κτηνιατρικών Ερευνών και με γνωστά πανεπιστήμια από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αγγλία και τη Δανία, έχουμε κάνει μελέτες στα ζώα που έχουν αποδείξει τη λειτουργική ιδιότητα του χαρουπιού, η οποία είναι αντιπαρασιτική. Ετσι, το χαρουπάλευρο, που χρησιμοποιείται στη διατροφή των ζώων, έρχεται να βάλει τη δική του σφραγίδα στις παραγόμενες ζωοτροφές, γιατί προσδίδει λειτουργικές ιδιότητες. Τα πειράματα ήταν διεθνή και έγιναν στη Σχολή Ασωμάτων στο Ρέθυμνο. Ανακαλύψαμε τις ιδιότητες αυτές, οπότε καταλαβαίνουμε ότι ασφαλώς αφορούν και το χαρουπάλευρο που χρησιμοποιείται για τη διατροφή του ανθρώπου».
Η χαρουπιά ως προς το περιβάλλον
Εξάλλου, η χαρουπιά έχει πολύ μεγάλες προοπτικές και στην προστασία του περιβάλλοντος για όσους επιλέξουν να προχωρήσουν σε αναδασώσεις στην Κρήτη, σύμφωνα με τον κτηνίατρο – ερευνητή Αλέκο Στεφανάκη.
«Είναι ένα φυτό που αντέχει στην κλιματική κρίση και στις πυρκαγιές. Παράλληλα, όσοι σέβονται τον εαυτό τους και την υγεία τους χρησιμοποιούν τα προϊόντα που παράγονται από το χαρούπι.
Αλλά, πέρα από όλα αυτά, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι καλλιέργειες της χαρουπιάς είναι βιολογικές. Είναι ανθεκτικές. Είναι απαλλαγμένες από χημικές ουσίες. Αρα είναι μια υπέροχη επιλογή από κάθε άποψη. Τα χαρούπια στην Κρήτη χρησιμοποιούνται πολύ για την τροφή των ζώων από τα εργοστάσια ζωοτροφών στο νησί μας», σύμφωνα με τον κ. Στεφανάκη.
Οσο για τις αναδασώσεις, ο γνωστός επιστήμονας διευκρινίζει ότι «επιδοτούνται μέσα από το πρόγραμμα των δασικών καλλιεργειών. Επομένως, και μόνο από την καλλιέργεια της χαρουπιάς, ο αγρότης έχει και αυτή την επιδότηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Και συνεχίζει: «Παρά το γεγονός ότι υπάρχει διακύμανση στις τιμές παραγωγού του χαρουπιού, στην Κρήτη πολλά εργαστήρια ασχολούνται με την παραγωγή των υποπροϊόντων του, και επίσης έχουμε το χαρουπάλευρο ως πρώτη ύλη ζωοτροφών. Υπάρχει διέξοδος. Δεν μένει απούλητο το χαρούπι. Απλά, αυτό που αλλάζει ανάλογα με τη διαχείρισή του είναι η τιμή. Αλλά, σε κάθε περίπτωση, αξίζει πραγματικά τον κόπο να ασχοληθεί κανείς με την καλλιέργεια της χαρουπιάς».
Διπλή επιδότηση
Οι αναδασώσεις επιδοτούνται μέσα από το πρόγραμμα των δασικών καλλιεργειών. Επομένως, ο αγρότης έχει και αυτή την επιδότηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Τα υποπροϊόντα
Στην Κρήτη υπάρχουν πολλά εργαστήρια που ασχολούνται με την παραγωγή των υποπροϊόντων του χαρουπιού.
Εναλλακτική καλλιέργεια
Ανεπιφύλακτα «ναι» στη στροφή αγροτών που επιθυμούν να πάνε σε εναλλακτικές καλλιέργειες, όπως αυτή της χαρουπιάς!
ΚΩΣΤΗΣ ΚΑΡΑΤΖΗΣ: «Δεν συγκρίνεται με την ελιά. Αλλωστε, δεν ξεραίνεται ποτέ»
Ακόμα και από το ελαιόδεντρο, που από πέρυσι το βλέπουμε σε μεγάλες εκτάσεις στη νότια Κρήτη να ξεραίνεται, η χαρουπιά είναι περισσότερο ανθεκτική στην ξηρασία. Ο Κωστής Καράτζης, που τις τελευταίες δεκαετίες έχει, με τον αδελφό του στο Μελιδοχώρι Μονοφατσίου, δημιουργήσει ένα τεράστιο χαρουπόδασος 500 στρεμμάτων, μας μεταφέρει τις γνώσεις και τις εμπειρίες του, συνιστώντας ανεπιφύλακτα τη στροφή αγροτών, που επιθυμούν τις εναλλακτικές, στην καλλιέργειας χαρουπιάς!
«Η χαρουπιά έχει μικρές απαιτήσεις σε νερό. Είναι ανθεκτική στην ξηρασία και μπορεί να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής, που βιώνουμε. Και, αν δούμε το δέντρο της χαρουπιάς σε σύγκριση με το δέντρο της ελιάς, έχει πολύ μικρότερες απαιτήσεις – μιλάμε για το 10% σε σύγκριση με την ελιά. Στο μεταξύ, παράγει καρπούς που αποτελούν τροφή για τον άνθρωπο. Λάδι δεν τρώμε κάθε μέρα για να επιβιώσουμε – το χρησιμοποιούμε απλώς στη σαλάτα και τη μαγειρική. Αλλά δεν είναι βασικό είδος διατροφής το ελαιόλαδο. Ενώ μόνο με το χαρούπι και τίποτε άλλο επιβίωσαν άνθρωποι σε περιόδους λιμού. Αυτό είναι πολύ σπουδαίο παράδειγμα. Και επιβίωσαν γιατί το χαρούπι είναι τροφή πλούσια σε σημαντικά συστατικά, σε μεταλλικά στοιχεία, σε ασβέστιο, σε βιταμίνες. Δηλαδή, ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να αντέξει τρώγοντας μόνο χαρούπι» τονίζει ο κ. Καράτζης.
Εκανε το όνειρό του πραγματικότητα
Στο χωριό του, το Μελιδοχώρι, σε έκταση 500 στρεμμάτων στο ορεινό Μονοφάτσι, ο Κωστής Καράτζης βλέπει το όνειρό του να γίνεται πραγματικότητα, με τα 10 χιλιάδες δέντρα, χαρουπιάς που φύτεψε και εμβολιάζει, σταδιακά να μπαίνουν στην παραγωγή. Αναφορικά με τη δική του καλλιέργεια εξηγεί: «Η έκταση είναι 500 στρέμματα. Μια καλλιέργεια που κάναμε μαζί με τον αδελφό μου. Είχαν φυτευτεί 10.000 δέντρα. Σίγουρα δεν σώζονται όλα, γιατί υπάρχουν και οι απώλειες, υπάρχουν και οι αντικαταστάσεις. Δεν παύει όμως να είναι ένας πολύ μεγάλος αριθμός δέντρων. Από αυτά έχω εμβολιάσει περίπου τα μισά. Είναι πολλά ακόμα που είναι ανεμβολίαστα. Στήνω όλη την καλλιέργεια με μια συγκεκριμένη ποικιλία, η οποία είναι κυπριακής προέλευσης, αλλά έχει εγκατασταθεί εδώ και 70 χρόνια στην Κρήτη και είχε έρθει από τη Διεύθυνση Γεωργίας Ηρακλείου. Είναι η Τηλλυρίας, η οποία έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά – ευχάριστη γεύση, είναι πλούσια σε σάκχαρα, σε μέλι κ.λπ. Είναι η ιδανική ποικιλία για να φτιάξεις προϊόντα ανθρώπινης κατανάλωσης, και ειδικά για χαρουπόμελο».
Ο κ. Καράτζης εξηγεί ότι δεν πουλάει τον καρπό της χαρουπιάς, αφού είναι πλέον εξευτελιστικές οι τιμές παραγωγού για το χαρούπι. Ομως, παράγει χαρουπόμελο κυρίως, και πολύ λιγότερο χαρουπάλευρο, που μόνος του το διακινεί σε πελάτες που ψωνίζουν πάντοτε από τον ίδιο αυτά τα εκλεκτά προϊόντα. «Αν εξαιρέσουμε μία φορά πριν από τρία χρόνια, που έπιασε το 1,30 ευρώ το κιλό το χαρούπι, οπότε πυροδότησε το ενδιαφέρον για την καλλιέργεια εκείνη η τιμή, μετά έπεσε κατακόρυφα εξαιτίας των τραγικών λαθών εκείνη τη χρονιά από τους εμπόρους και τους προμηθευτές», σύμφωνα με τον ίδιο.
Ετσι, έχει πλέον δημιουργήσει, στο πλαίσιο της οικοτεχνίας, μια καθετοποιημένη δραστηριότητα. Αξιοποιεί την καλύτερη ποιότητα του καρπού της πρώτης ύλης. «Κάνω διαλογή του καρπού καταρχάς πάνω στο δέντρο».
