Από την εφημερίδα Έλληνας Αγρότης που κυκλοφορεί
Ο γενικός διευθυντής της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωση Αυγού & Προϊόντων Αυγού, Γιάννης Λιάρος περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΤΡΙΜΜΗΣ
trimmis.chrys@gmail.com
Σχεδόν όλα τα νοικοκυριά στην Ελλάδα καταναλώνουν αυγά, ή/και τα χρησιμοποιούν σε διατροφικές παρασκευές. Την ίδια στιγμή το αυγό αποτελεί κύριο συστατικό της βιομηχανίας τροφίμων σε πάμπολλα προϊόντα. Πόσα αυγά έχει λοιπόν η Ελλάδα; Από που προέρχονται; Είναι αυτάρκης η χώρα στη συγκεκριμένη παραγωγή; Με τι απαιτήσεις βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι οι Έλληνες αυγοπαραγωγοί;
Σε όλα αυτά τα ερωτήματα και σε πολλά περισσότερα λοιπόν απαντά στον «Έ.Α.» ο γενικός διευθυντής της Εθνικής Διεπαγγελματικήςς Οργάνωση Αυγού & Προϊόντων Αυγού, Γιάννης Λιάρος, σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι και ο συγκεκριμένος κλάδος έχει πληγεί από την οικονομική κρίση στο πρόσφατο παρελθόν αλλά και αντιμέτωπος με ελληνοποιήσεις έχει έρθει μεταξύ άλλων…
-Πώς θα περιγράφατε τη σημερινή εικόνα της αυγοπαραγωγής στην Ελλάδα; Βρισκόμαστε σε τροχιά αυτάρκειας;
Η πτηνοτροφία στην Ελλάδα ήταν παραδοσιακά ένας από τους πιο δυναμικούς κλάδους της αγροτικής οικονομίας. Ο κλάδος της αυγοπαραγωγής έως και την δεκαετία 2000-2010 χαρακτηριζόταν από βαθμό αυτάρκειας άνω του 85% – ένας βαθμός αυτάρκειας που πλέον διαρκώς φθίνει, καθώςενώ το 2008 το ζωικό κεφάλαιο ξεπερνούσε τις 5.500.000 όρνιθες συστηματικής αυγοπαραγωγής, τα χρόνια της οικονομικής κρίσης (2009-2019) υπολογίζουμε ότι χάθηκε περίπου το 40% του ζωικού κεφαλαίου. Η κρίση της πανδημίας και η διεθνής πληθωριστική κρίση που ακολούθησε (έως σήμερα) δεν έχει επιτρέψει την εκ νέου ενίσχυσή του και έτσι, σήμερα, το ζωικό κεφάλαιο αυγοπαραγωγής μετάβίας ξεπερνά τις 3.500.000 όρνιθες.
Ωστόσο, παρά τη σημαντικήμείωση του ζωικού κεφαλαίου της χώρας μας, δεν έχει καταγραφεί αντίστοιχη πτώση της ζήτησης του ελληνικούαυγού. Είναι σαφές ότι, σε μεγάλο βαθμό, ο λόγος της μη έλλειψης δεν είναι άλλος από την παράνομη εισαγωγή (κυρίως από χώρες της Ε.Ε.) και σήμανση αυγών με κωδικούς Ελλήνων παραγωγών.
Σε τι βαθμό ο Έλληνας καταναλωτής έχει πρόσβαση σε αυγά ελευθέρας βοσκής ή βιολογικά, και πώς κινείται η ζήτηση για αυτά τα προϊόντα;
Είναι αλήθεια ότι η διεθνής τάση για ζήτηση αυγών εκτός κλωβού έχει ενισχυθεί και στην Ελλάδα. Αυτό είναι κάτι που, σε μεγάλο βαθμό, το καθοδηγεί και η αγορά, αφού βλέπουμε μεγάλες αλυσίδες τροφίμων να καταργούν σταδιακά από τα ράφια τους τα αυγά κλωβοστοιχίας και να διαθέτουν στους καταναλωτές αποκλειστικά αυγά αχυρώνα, ελευθέρας βοσκής και βιολογικά.
Και παρότι οι Έλληνες παραγωγοί χρόνο με τον χρόνο επενδύουν σε αυτές τις εκτροφές για να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση, είναι σαφές ότι η Ελλάδα έχει ακόμα πολύ δρόμο να διανύσει προς αυτήν την κατεύθυνση.
Αρκεί να αναφέρουμε ότι ακόμα και σήμερα, το 70%-75% της παραγωγής αυγών είναι σε κλωβούς, ενώ από τα υπόλοιπα, μόλις το 2,5% είναι βιολογικά. Και αυτό δεν είναι περίεργο, δεδομένων των όσων ήδη αναφέραμε παραπάνω, αφού σε έναν κλάδο που έχει αντιμετωπίσει τόσο σοβαρά προβλήματα τα τελευταία χρόνια, δεν είναι εύκολο να δούμε το μέγεθος και την έκταση των επενδύσεων που απαιτούνται για τον μετασχηματισμό της παραγωγής προς τις εκτακτικές μορφές εκτροφής.
Προφανώς και οι παραγωγοί κάνουν και θα συνεχίσουν να κάνουν ό,τι μπορούν προς αυτήν την κατεύθυνση, αλλά απαιτείται η έμπρακτη και γενναία στήριξη της πολιτείας, μέσω στοχευμένων προγραμμάτων, ώστε ο μετασχηματισμός να συμπεριλάβει τους πάντες και ο κλάδος να μπορέσει εγκαίρως να ευθυγραμμιστεί με τις διεθνείς –και ιδιαίτερα τις ευρωπαϊκές– τάσεις.
«Τυχερή η Ελλάδα απέναντι στη γρίπη των πτηνών»
-Η γρίπη των πτηνών αποτελεί μείζον θέμα σε πολλές χώρες. Η κατάσταση στην Ελλάδα ποια είναι;
Η γρίπη είναι σοβαρή απειλή, που επανέρχεται κάθε χρόνο. Φέτος, όπως και τα αμέσως προηγούμενα χρόνια, παρότι αρκετές χώρες (ανάμεσά τους και ευρωπαϊκές – ακόμα και γειτονικές μας) αντιμετώπισαν σοβαρά προβλήματα, η Ελλάδα, λίγο λόγω τύχης και περισσότερο λόγω καλής προετοιμασίας και προσοχής, «την γλίτωσε». Σε μεγάλο βαθμό, το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι κάτι που αργά ή γρήγορα «χτυπάει», οπότε η καλή προετοιμασία αλλά και η έγκαιρη και οργανωμένη απόκριση όταν εμφανιστούν ανησυχητικά σημάδια, αποτελούν τα βασικά κλειδιά.
«Μικρότερη η κατά κεφαλήν κατανάλωση»
-Παρατηρείτε αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες γύρω από το αυγό τα τελευταία χρόνια;
Η διεθνής τάση ζήτησης αυγών εκτός κλωβού έχει ενισχυθεί και στην Ελλάδα. Παράλληλα, έχει αυξηθεί η ζήτηση για προϊόντα αυγού (π.χ. ασπράδια, ροφήματα κ.λπ). Εξάλλου τα τελευταία χρόνια γιατροί και διατροφολόγοι συμφωνούν πως το αυγό είναι υπερτροφή, που πρέπει να περιλαμβάνεται συστηματικά στη διατροφή μας, ανεξαρτήτως ηλικίας. Οι παλαιότεροι «μύθοι» για βλαβερές συνέπειες των αυγών καταρρίφθηκαν, οπότε ο δρόμος είναι ανοιχτός για αύξηση της κατά κεφαλήν κατανάλωσης στην Ελλάδα, που παραμένει σχετικά χαμηλά σε σύγκριση με άλλες χώρες.
Η οικονομική κρίση και οι ελληνοποιήσεις!
«Παραμένει ένα ασφαλές, ποιοτικό και οικονομικό προϊόν διατροφής, και η… καρδούλα των παραγωγών ξέρει πώς τα έχουν καταφέρει»
-Πώς έχουν επηρεάσει οι διεθνείς κρίσεις – όπως η ενεργειακή, η πανδημία και η άνοδος των τιμών των ζωοτροφών – το κόστος παραγωγής και την τελική τιμή του αυγού;
Όλες οι κρίσεις που βιώσαμε από το 2008-2009 και έπειτα, άφησαν βαρύ σημάδι στον κλάδο. Η σημαντική μείωση του ζωικού κεφαλαίου σημειώθηκε ακριβώς επειδή το κόστος παραγωγής «ξέφυγε». Είτε μιλάμε για βαριά φορολογία και έλλειψη αναπτυξιακών εργαλείων και κινήτρων, είτε πολύ περισσότερο για δραματική αύξηση της ενέργειας και των πρώτων υλών (όπως οι ζωοτροφές), οι αιτίες για να περιοριστεί ή και να εγκαταλειφθεί η αυγοπαραγωγή τα προηγούμενα χρόνια δεν έλειψαν. Και όσοι «γενναίοι» παρέμειναν και συνέχισαν την προσπάθεια, δίνουν ακόμα και σήμερα μάχη για να απορροφήσουν όσο περισσότερο μπορούν τις αυξήσεις του κόστους παραγωγής και να μην τις μετακυλήσουν στις τιμές των προϊόντων. Γιατί, πρέπει να το πούμε σε όλους τους τόνους, οι τιμές των αυγών στην Ελλάδα όλο αυτό το διάστημα, παρά τις τεράστιες επιβαρύνσεις των παραγωγών, δεν έχουν καταγράψει κάποια μεγάλη αύξηση. Το ελληνικό αυγό παραμένει ένα ασφαλές, ποιοτικό και οικονομικό προϊόν διατροφής, και η… καρδούλα των παραγωγών ξέρει πώς τα έχουν καταφέρει.
–Έχουμε λοιπόνεισαγόμενα αυγά ή παράγωγα αυγών; Αν ναι, αυτά αφορούν το ευρύ κοινό ή τη μεταποίηση;
Δεδομένου ότι, η ζήτηση δεν καλύπτεται από την εγχώρια παραγωγή, είναι δεδομένο ότι έχουμε εισαγωγές. Και προφανώς πρέπει να έχουμε – το πρόβλημα δεν είναι οι εισαγωγές γενικά, αλλά το όταν αυτές είναι παράνομες και οδηγούν σε ελληνοποιήσεις και «αναβαθμίσεις» (όταν δηλαδή ένα εισαγόμενο αυγό κλωβού πωλείται ως ελληνικό ελευθέρας βοσκής).
Το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών όντως κατευθύνεται στην μεταποίηση, όπως επίσης και στον τουρισμό και στην εστίαση, που έχουν ενισχυθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Προφανώς, το επώνυμο αυγό που πωλείται απευθείας στον καταναλωτή γίνεται προσπάθεια να είναι κατά κύριο λόγο ελληνικό, γιατί και ο ίδιος ο καταναλωτής το προτιμά και το ζητά.
Πώς προστατεύεται λοιπόν το ελληνικό αυγό;
Η «ελληνοποίηση» και της «αναβάθμιση» αυγών είναι φαινόμενα που αφενός αποτελούν εξαπάτηση των καταναλωτών και οικονομικά εγκλήματα και αφετέρου συνιστούν αθέμιτο ανταγωνισμό για τους Έλληνες παραγωγούς και υπονομεύουν κάθε πιθανότητα ανάκαμψης της ελληνικής αυγοπαραγωγικής δραστηριότητας. Και η αντιμετώπιση τους δεν είναι εύκολη, δεδομένου ότι η κύρια πύλη εισόδου των αυγών στην Ελλάδα είναι τα ενδοκοινοτικά σύνορα και άρα η διακίνηση γίνεται χωρίς αυστηρούς ελέγχους.
Ένας βασικός τρόπος για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, είναι η πλήρης συμμόρφωση με την υποχρεωτική ηλεκτρονική διαδικτυακή σύνδεση του κλάδου του αυγού με το Σύστημα ΑΡΤΕΜΙΣ, η λειτουργία του οποίου είναι ένα σημαντικό βήμα για καλύτερη απεικόνιση της αγοράς και περιορισμό των φαινομένων παράνομων εισαγωγών.
Ωστόσο, παρότι το ΑΡΤΕΜΙΣ για το αυγό είναι σε ισχύ από τον Ιούνιο 2021, η συμμόρφωση δεν είναι πλήρης, τόσο ως προς την υποχρέωση εγγραφής στο Σύστημα όσο και ως προς τη συστηματική δήλωση στοιχείων εκ μέρους των υπόχρεων, γεγονός που εκτιμούμε ότι οφείλεται, μεταξύ άλλων, και στην έλλειψη αξιόπιστου Μητρώου Παραγωγών Αυγών στην Ελλάδα.
«Κεφαλαιώδους σημασίας η επικαιροποίηση του Μητρώου»
Ειδικά για το Μητρώο Παραγωγών, ο κ. Λιάρος επισημαίνει την κεφαλαιώδη σημασία της επικαιροποίησηςτου Μητρώουαυγοπαραγωγών.
«Υποτίθεται ότι η επικαιροποίηση βρίσκεται σε εξέλιξη, ήδη από το 2022. Ωστόσο θα πρέπει να επιταχυνθεί και το επικαιροποιημένο Μητρώο να δημοσιοποιηθεί.
Παράλληλα, η ουσιαστική εντατικοποίηση ελέγχων, με επικαιροποίηση και δημοσιοποίηση των κωδικών παραγωγώνανά τύπο εκτροφής, αλλά και δημοσιοποίηση αποτελεσμάτων ελέγχων,μπορούν να είναι εργαλεία μεγαλύτερης διαφάνειας. Δεν επιτρέπεται, στη συντριπτική πλειοψηφία διαπίστωσης παραβάσεων, να μην υπάρχει ενημέρωση και απλώς να αιωρούνται φήμες και εικασίες που ρίχνουν σκιές στη συνολική λειτουργία του κλάδου.
«Οι ΗΠΑ εκδήλωσαν ενδιαφέρον για εισαγωγές ελληνικού αυγού»
-Υπάρχει ενδιαφέρον από το εξωτερικό για τα ελληνικά αυγά;
Η ενίσχυση της ελληνικής παραγωγής μπορεί να ανοίξει το δρόμο για εξαγωγές και στον κλάδο του αυγού. Το Ισραήλ διαχρονικά δείχνει ενδιαφέρον, ενώ και το πρόβλημα της γρίπης σε κάποιες χώρες μπορεί να λειτουργήσει ως ευκαιρία για εξαγωγές σε αγορές που πλήττονται – οι ΗΠΑ εκδήλωσαν ενεργό ενδιαφέρον για εισαγωγές ελληνικού αυγού. Ωστόσο, όλα αυτά θα παραμένουν απλώς προοπτικές και θεωρητικές συζητήσεις, όσο η ελληνική παραγωγή δεν καλύπτει καν την εγχώρια ζήτηση. Η Πολιτείαπρέπει να δώσει κίνητρα για ενίσχυση της ελληνικής παραγωγής και για διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος –θεσμικού και επιχειρηματικού– που θα καταστήσει τον κλάδο ελκυστικό για επενδύσεις –και διεθνείς.
