Το μέλλον είναι αβέβαιο για τις καλλιέργειες του Έβρου! Η αδιαφορία όλων των ελληνικών κυβερνήσεων για τον Άρδα μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή την αγροτική παραγωγή.
ΤΟΥ ΣΑΚΗ ΤΡΕΧΑ
[email protected]
Με τη διακρατική συμφωνία, η Βουλγαρία διοχέτευε νερό στην ελληνική πλευρά, κατά την αρδευτική περίοδο, προκειμένου να αρδεύονται άμεσα 202.000 στρέμματα του βορείου Έβρου και έμμεσα άλλα 100.000 στρέμματα της ίδιας περιοχής αλλά και χιλιάδες ακόμα στρέμματα στα κεντρικά και νότια του νομού.
Για 60 έτη η Ελλάδα είχε ρυθμίσει τις ανάγκες άρδευσης του Έβρου με βάση αυτή την συμφωνία, η οποία στις 9 Ιουλίου του 2024 έληξε.
Από το 1964 γνώριζε η Ελλάδα ότι η συμφωνία είχε ημερομηνία λήξεως και δεν έκανε τίποτα για να δεσμεύσει την βουλγαρική κυβέρνηση να την ανανεώσει.
Αυτό που έχει γίνει είναι η σύσταση μιας διακρατικής επιτροπής, στις αρχές Φεβρουαρίου, μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας με σκοπό την επίλυση του ζητήματος για την παροχή υδάτων από τον ποταμό Άρδα.
Μια σοβαρή κυβέρνηση δεν θα περίμενε να λήξει η συμφωνία για να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις. Τώρα που έληξε η συμφωνία η Βουλγαρία έχει το πάνω χέρι και θέλει να επιβάλλει τους δικούς της όρους. Και βέβαια δεν βιάζεται γιατί αυτή έχει τα νερά και όχι εμείς. Ζητάει ανταλλάγματα πρόσβαση στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και δωρεάν σιδηροδρομικές μεταφορές των προϊόντων της.
Από την ελληνική πλευρά γινόταν λόγος για ευθύνη της Βουλγαρίας, στην οποία γινόταν διαπραγματεύσεις για σχηματισμό νέας κυβέρνησης, οπότε δεν μπορούσε να υπάρξει συζήτηση για τη συμφωνία. Αυτές οι δικαιολογίες δεν πείθουν κανέναν. Η πολιτική αστάθεια στη Βουλγαρία ξεκίνησε το 2020, όταν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν κατά της διαφθοράς. Εφόσον ήταν γνωστή η ημερομηνία λήξης της συμφωνίας, έπρεπε οι διαπραγματεύσεις να ξεκινήσουν πολύ νωρίτερα και να βρεθεί τρόπος να έχουν θετική κατάληξη.
Σε απόγνωση οι αγρότες
Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Τριγώνου, Δημήτρης Δρακούδης, δήλωσε στην Εφημερίδα Ε.Α. ότι «οι αγροτικοί σύλλογοι του βόρειου Έβρου έχουν αναδείξει εδώ και χρόνια το πρόβλημα της έλλειψης συμφωνίας με την Βουλγαρία για το νερό άρδευσης. Από το 2019 ζητούσαμε να προχωρήσουν σε ανανέωση της συμφωνίας, τότε που η χώρα μας θα ήταν πιο εύκολο να κάνει διαπραγμάτευση. Σήμερα εξαρτιόμαστε από τις αποφάσεις της βουλγαρικής κυβέρνησης. Οι Βούλγαροι θέλουν να κάνουν αρδευόμενα 1 εκατ. στρέμματα. Το υπουργείο Γεωργίας της Βουλγαρίας ανέφερε ότι η χώρα θα αξιολογεί πρώτα τις δικές της ανάγκες σε νερό και μετά θα ασχοληθεί με τις ποσότητες που θα στείλει στην χώρα μας. Εμείς θέλουμε καθημερινή ροή ποσότητας νερού 1,5 εκ. κυβικών μέτρων γιατί δεν υπάρχουν έργα υποδομής για την αποθήκευσή του.
Αν δεν λυθεί το πρόβλημα της άρδευσης κινδυνεύουν οι βασικές καλλιέργειες που είναι: σκόρδου, μηδικής, βαμβακιού, σιτηρά. Θα μείνουμε μόνο με τον ηλίανθο. Μιλάμε για μεγάλη οικονομική καταστροφή στον Έβρο».
Από την πλευρά του ο Λάμπρος Κουμπρίδης, πρόεδρος στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Δημητριακών Ορεστιάδας «Η ΕΝΩΣΗ», τονίζει στην Εφημερίδα Ε.Α. ότι «θα πρέπει να μας στέλνουν τη ροή που χρειαζόμαστε καθημερινά γιατί αν στέλνουν λιγότερη χαμηλώνει η στάθμη και τα αντλιοστάσια δεν μπορούν να τραβήξουν νερό για να κάνουμε τα ποτίσματα».
Οι αγρότες του Έβρου ζητάνε:
- Την άμεση σύναψη της διακρατικής συμφωνίας.
- Άμεση υλοποίηση έργων συντήρησης και εκσυγχρονισμού υποδομών (φράγματα, βελτίωση δικτύων κ.α.).
- Κατασκευή νέων έργων που θα εξασφαλίσουν την ανεξαρτησία μας στη διαχείριση των υδάτων των ποταμών Άρδα και Έβρου.
- Προσωρινή συμφωνία του 2024
Μετά τη λήξη της συμφωνίας το βουλγαρικό κράτος δεν έχει πλέον υποχρέωση να παρέχει νερό. Για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών, από 10 Ιουλίου έως 30 Σεπτεμβρίου 2024, υπογράφηκε προσωρινή συμφωνία μεταξύ Εθνικής Ηλεκτρικής Εταιρίας (NEK) της Βουλγαρίας και της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης της Ελλάδας. Η Βουλγαρία προμήθευσε νερό για άρδευση στην Ελλάδα, με αντάλλαγμα την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας. Όπως τόνισε στην Εφημερίδα Ε.Α. ο κ. Δημήτρης Δρακούδης, «η ενδιάμεση συμφωνία στοίχισε στην χώρα μας 1,5 εκ. ευρώ που ακόμη δεν έχουν πληρωθεί στην βουλγαρική πλευρά».
Η συμφωνία του 1963, από το 2015 γνώριζε το πρόβλημα η κυβέρνηση
Η παροχή νερού για αρδευτικούς σκοπούς από τη Βουλγαρία προς την Ελλάδα από τον ποταμό Άρδα, από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο, λαμβάνει χώρα βάσει της Διακρατικής «Συμφωνίας Ελλάδας – Βουλγαρίας περί Συνεργασίας διά την χρησιμοποίησιν των υδάτων των ποταμών των διαρρεόντων τα εδάφη των δύο χωρών ποταμών, η οποία υπεγράφη στην Αθήνα την 09.07.1964 και κυρώθηκε με το ΝΔ 4933/1964 (ΦΕΚ 193 Α’).
Την ίδια ημέρα υπεγράφη στην Αθήνα διμερής συμφωνία «περί διακανονισμού των εκκρεμών οικονομικών ζητημάτων και αναπτύξεως της οικονομικής συνεργασίας μεταξύ του Βασιλείου της Ελλάδος και της Λαϊκής Δημοκρατίας της Βουλγαρίας)», η οποία επίσης κυρώθηκε με το ΝΔ 4933/1964 (ΦΕΚ 193 Α’) και αφορά παροχή πολεμικών αποζημιώσεων. Βάσει δε του άρθρου 3 της συγκεκριμένης συμφωνίας, συμφωνήθηκε μεταξύ άλλων όπως η Βουλγαρία παρέχει στην Ελλάδα, για αρδευτικούς σκοπούς, νερό από τον ποταμό Άρδα, ανερχόμενο σε 186 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως, «επί εγγυήσει ογδοήκοντα πέντε τοις εκατόν)» και για διάστημα 60 ετών. Κανονίστηκε δε βάσει Πρωτοκόλλου και η μηνιαία κατανομή ποσότητας νερού κατά τους μήνες Μάιο έως Σεπτέμβριο. Το έτος 2024 λήγει η συμφωνηθείσα χρονική περίοδος των 60 ετών, με την ολοκλήρωση της οποίας αι απαιτήσεις των δύο μερών θεωρούνται αποσβεσθείσαι και οριστικώς εκκαθαρισθείσαι (άρθρο 2, Συμφωνία περί διακανονισμών των εκκρεμών οικονομικών ζητημάτων)».
Η χώρα μας θα μπορούσε, όπως έγινε και στην αντίστοιχη συμφωνία του 1995, που αφορά στον ποταμό Νέστο (Ν.2402/1996, ΦΕΚ 98 Α’), να αιτηθεί την παροχή υδάτων από τον ποταμό Άρδα, βασιζόμενη σε μια διαφορετική και σύγχρονη νομική βάση, που θα λαμβάνει υπόψη της την Οδηγία 2000/60 και ευρύτερα το Ενωσιακό Δίκαιο περί διαχείρισης υδάτων, όπως έχει επισημανθεί από την Ειδική Νομική Υπηρεσία/Τμήμα Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου του υπουργείου Εξωτερικών, ήδη από το 2015. Από το 2015 έως το 2025 είναι μια ολόκληρη δεκαετία και όμως οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν έκαναν τίποτα. Να θυμίσουμε ακόμη ότι η Βουλγαρία εντάχθηκε στην ΕΕ με την ψήφο της Ελλάδας.
Το ένα φράγμα δεν λειτουργεί και το άλλο θέλει συντήρηση
Την ώρα που η Ελλάδα δεν έχει εξασφαλίσει τις ποσότητες νερού που θα στέλνει η Βουλγαρία από τον φράγμα του Άρδα, φαίνεται ότι δεν έχουν λυθεί και τα προβλήματα εντός ελληνικού εδάφους.
Το φράγμα Καλύβα στα Κόμαρα παραμένει αναξιοποίητο λόγω διαρροών (ποτέ δεν δούλεψε), με συνέπεια η χώρα μας να στερείται πολύτιμους υδάτινους πόρους για τον υδροφόρο ορίζοντα, την άρδευση και το Δέλτα του Έβρου, ενώ προκύπτει και μεγάλο πρόβλημα συντήρησης του φράγματος Κεφαλής (Θεραπειού), που αποτελεί το βασικό έργο για την άρδευση καλλιεργειών του Τριγώνου.
Σύμφωνα με καταγγελία των Αγροτικών Συλλόγων της περιοχής (Τριγώνου, Βύσσα, Ορεστιάδας), υπάρχει μεγάλο πρόβλημα συντήρησης με το φράγμα Θεραπειού, το οποίο αποτελεί το βασικό έργο για την άρδευση στην περιοχή. Το συγκεκριμένο αρδευτικό είναι το σημείο που μπαίνουν τα νερά του Άρδα στο ελληνικό σύστημα.
Η καταγγελία των Αγροτικών Συλλόγων αναφέρει ότι «ύστερα από έλεγχο διαπίστωσαν ότι:
• Οι πόρτες που ρυθμίζουν το νερό είναι σε οριακό σημείο έτοιμες να μπλοκάρουν, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τους αγρότες της περιοχής.
• Στους αγωγούς υπάρχουν πολλές και μεγάλες διαρροές.
• Το προσωπικό που συνταξιοδοτήθηκε δεν έχει αντικατασταθεί
• Οι εγκαταστάσεις δεν έχουν συντηρηθεί επαρκώς και υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθούν προβλήματα μέσα στην αρδευτική περίοδο.
Καλούμε την Περιφέρεια που είναι υπεύθυνη για τη συντήρηση και λειτουργία του, να κάνει τις απαραίτητες παρεμβάσεις για να συνεχιστεί απρόσκοπτα η λειτουργία του φράγματος, που εξυπηρετεί την άρδευση 200.000 και πλέον στρεμμάτων στον Βόρειο Έβρο, καθώς οι μικροπαρεμβάσεις που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι τώρα δεν επαρκούν».
Μετά από αυτές τις αντιδράσεις αναγκάστηκε η κυβέρνηση να ανακοινώσει έργα, ύψους 5 εκατομμυρίων ευρώ, για το φράγμα του Θεραπειού. Να δούμε πότε θα ολοκληρωθούν.
Προσωρινή λύση
Ο Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας δήλωσε ότι επιδιώκει μια προσωρινή λύση για φέτος το καλοκαίρι, ώστε να έχει τον χρόνο για να διαπραγματευτεί μια συνολική συμφωνία.
Και η Τουρκία
Μειώνει τα υδάτινα αποθέματα του Έβρου και από την πλευρά της η Τουρκία, που εδώ και έναν χρόνο περίπου λειτουργεί ένα νέο φράγμα στην Αδριανούπολη.
Βαρύ το κλίμα
Στην Βουλγαρία το πολιτικό κλίμα είναι βαρύ και υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι όσο περνάει ο καιρός, θα αυξάνει η δυσκολία για σύναψη νέας διμερούς συμφωνίας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ «ΕΛΛΗΝΑΣ ΑΓΡΟΤΗΣ»
